Link do artykułu
Seminaryin Novy Sverzhen (1743-1833), „Historia i świat”, 2023, s. 255–272.
Seminarium duchowne w Nowym Świerżeniu zostało założone w 1743 roku przez Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńko”. Prowadzenie seminarium powierzono Litewskiej Prowincji Bazylianów. Zakonnicy pełnili funkcję rektorów i nauczycieli. Program nauczania wzorowany był na kolegiach jezuickich. Seminarium kształciło duchownych dla parafii unickich znajdujących się na terenie majątku Radziwiłłów. W seminarium zaplanowano kształcenie 12 alumnów. W stosunku do potrzeb była to zdecydowanie za mało. Seminarium zostało zamknięte w 1828 r.
https://czasopisma.uph.edu.pl/historiaswiat/article/view/3465/3225
Program
Artykuł powstał na podstawie katalogu bazylianów studiujących w seminarium papieskim w Wilnie w latach 1611–1795 oraz spisu zakonników z 1800 r. i analizuje kompetencje językowe bazylianów prowincji litewskiej. Zakonnicy najczęściej posiadali znajomość trzech języków: łacińskiego, polskiego oraz „sclavonica” lub „ruthenica”. W drugiej połowie XVIII w. bazylianie poszerzali kompetencje językowe o znajomość języków nowożytnych: francuskiego, niemieckiego, włoskiego. W odpowiedzi na potrzeby duszpasterskie używali języka litewskiego, żmudzkiego, łotewskiego. Kompetencje językowe wykorzystywali w pracy duszpasterskiej i edukacyjnej. Zakonnicy w Wielkim Księstwie Litewskim, wraz z parafialnym duchowieństwem unickim, tworzyli środowisko podtrzymujące znajomość tradycji piśmienniczej języka ruskiego. Kompetencje językowe bazylianów kształtowały formy i treści przekazu w pracy duszpasterskiej, szerzenie wiary i umożliwiały korelacje pomiędzy dziedzictwem kulturowym grup językowych. Umiejętności zakonników pozwalały im pełnić rolę pośredników treści pomiędzy społecznościami różnych kręgów językowych i pomiędzy kulturą elitarną i egalitarną.